تعهد ارزی واردات کالا و خدمات، یک دغدغه اقتصادی مهم برای کشورها است. این تعهد به مسئولیت واحدهای اقتصادی برای تامین و پرداخت ارز لازم برای واردات کالا و خدمات اشاره دارد. در این مقاله که توسط شرکت بازرگانی ملل تجارت ارائه شده است، به مفهوم رفع تعهد ارزی واردات و تحلیل اثرات آن بر اقتصاد و کسب و کار خواهیم پرداخت و به طور کامل بررسی خواهیم کرد.
تعهد ارزی واردات چیست؟
تعریف تعهد ارزی واردات
تعهد ارزی وارداتی به تعهد یک فرد، کسب و کار یا نهاد برای تامین ارز لازم برای واردات کالا و خدمات به یک کشور اشاره دارد. این تعهد مستلزم مسئولیت پرداخت مبالغ معین ارز، طبق مقررات و قراردادهای تجاری حاکم بر واردات است. این یک جنبه حیاتی از تجارت بین المللی است و پیامدهای مهمی برای اقتصاد، تجارت و روابط تجاری بین کشورها دارد.
نیاز به تعهد ارزی واردات
تعهد ارزی واردات در اکثر کشورها وجود دارد و برای تنظیم خروج ارز، تضمین تعادل در پرداخت ها و ثبات نرخ ارز ضروری است. همچنین به عنوان ابزاری برای کنترل و مدیریت ورود کالاها و خدمات، حمایت از سیاست های اقتصادی و حفاظت از صنایع داخلی عمل می کند.
رفع تعهد ارزی واردات
دلایل رفع تعهد ارزی واردات
رفع تعهد ارزی واردات، علت های متفاوتی دارد، از جمله تأمین منابع مالی داخلی، پایین آوردن هزینه ها، ترویج تجارت آزاد، تنظیم بازار، تشویق رشد اقتصادی از طریق افزایش واردات، کاهش بار اداری بر مشاغل و تقویت روابط تجاری بین المللی.
اثرات مثبت رفع تعهد ارزی واردات
رفع تعهدات ارزی واردات، اثرات مثبتی نیز دارد، این اقدام می تواند باعث افزایش آزادی در مبادلات تجاری شود و واردکنندگان قادر به فعالیت بهتر و گسترده تر خود در بازارهای خارجی می شوند. همچنین، می تواند به افزایش دسترسی به کالاها و خدمات خارجی، کاهش قیمت ها و کنترل تورم کمک کند و باعث پیشرفت کسب و کارها شود.
اثرات منفی رفع تعهد ارزی واردات
رفع تعهد ارزی واردات ممکن است منجر به مشکلاتی مانند افزایش نوسانات نرخ ارز، کاهش اعتماد به اقتصاد کشور، افزایش تورم و نارضایتی عمومی شود. علاوه بر این، ممکن است به افزایش واردات و کاهش تولیدات داخلی منجر شود و به طور بالقوه به صنایع داخلی و اشتغال آسیب برساند.
تأثیر رفع تعهد ارزی واردات بر کسب و کارها
رفع تعهد ارزی واردات می تواند تأثیرات مثبت و منفی متعددی بر کسب و کارها داشته باشد. در زیر به صورت مختصر این تأثیرات را مرور می کنیم:
فرصت برای کسب و کارها
رفع تعهد ارزی واردات، می تواند تاثیرات مثبتی بر روی کسب و کارها داشته باشد و فرصت های زیادی برا آن ها به وجود آورد، از جمله افزایش دسترسی به کالاها و مواد اولیه، حضور در بازار خارجی و تقویت صادرات کالا، افزایش رقابت پذیری و فتح بازارهای جدید.
چالش برای کسب و کارها
در مقابل، رفع تعهد ارزی واردات می تواند مشکلات و چالش هایی را نیز برای کسب و کارها به وجود آورد، از جمله افزایش قیمت ها، تغییرات در نرخ ارز و کاهش رونق و تقاضا برای تولید داخلی.
مراحل رفع تعهدات ارزی واردات
ارائه پروانه گمرکی ورود کالا
در شرایط ارائه پروانه گمرکی، رفع تعهدات ارزی منوط به رعایت کلیه مقررات مرتبط با پروانه گمرکی است. این شرایط عبارتند از:
1. تعهدنامه باید توسط واردکننده حقیقی یا حقوقی کامل شده و به وسیله مسئولان شعبه مربوطه، مهر و امضا شود.
2. ضمیمه کردن فایل و باطل کردن تمبر مطابق با قانون و مقررات.
3. تعهدنامه باید توسط فرد واردکننده کالا یا نماینده قانونی مجاز تکمیل، امضا و مهر شود.
4. بانک عامل وظیفه دارد تا تعهد مربوطه را تا زمان تسویه کامل تعهد ارزی حفظ و نگهداری کند.
5. وزارتخانه ها، سازمان ها، مؤسسات، شرکت ها و نهادهای دولتی موظفند تعهدنامه را نهایی و تنظیم کنند.
مهلت ارائه پروانه گمرکی
واردکنندگان باید پروانه گمرکی را در بازه زمانی مشخص شده ارائه کنند. در صورت عدم تحویل، حتی پس از تمدید مهلت مقرر، اگر مدارک به بانک عامل ارائه نشود، بانک عامل وظیفه دارد نسبت به توقیف قانونی، ضبط وثیقه و پیگیری موضوع از مراجع قانونی و بخشنامه های مربوطه اقدام نماید.
اگر وارد کننده موفق به ارائه پروانه گمرکی ( برگ سبز ) نشود
برای رفع تعهد ارزی واردات، ارائه کلیه مدارک لازم مبنی بر ورود کالا به گمرک و انجام مراحل ترخیص الزامی است. این شامل پایبندی به تمام مقررات و دستورالعمل های انطباق برای انجام تعهد است.
ارائه گواهی مدلول سند گمرکی ورود کالا
در صورت گزارش واردکننده مبنی بر مفقودی یا در دسترس نبودن اصل مجوز سبز گمرکی، بانک عامل باید با گمرک مسئول ترخیص کالا ارتباط برقرار کند. آنها باید صدور گواهینامه مدلول را درخواست کنند که تأیید کننده انطباق سند گمرکی با کلیه قوانین و الزامات باشد. ضمناً باید به واردکننده اطلاع داده شود تا مدارک لازم را به گمرک مربوطه ارائه دهند.
کسر تخلیه
در شرایطی که وزن، ارزش یا مقدار کالای وارداتی که دارای کسر تخلیه هستند، از شرایط مندرج در اسناد اعتباری و حمل و نقل بوده یا در سند گمرکی ذکر شده باشد، رفع تعهد ارزی واردات پذیرفته و بر اساس آن تسویه خواهد شد.
ارائه گواهی اخذ خسارت از شرکت بیمه
گواهی بیمه خسارت باید دارای اطلاعات کالای کسری مانند حجم، تعداد و نوع کالا مورد آسیب و خسارت، بودده و علاوه بر این، باید دارای مبلغ ریالی و شماره چک باشد. اگر میزان خسارت با ارزش محصول مطابقت داشته باشد، گواهی مورد تایید است.
اگر تفاوتی وجود داشته باشد، واردکننده باید تفاوت هرینه بین میزان چک و بها کالا را پرداخت کند. برای اعتبارات اسنادی که ارز از حساب ذخیره ارزی یا بانک مرکزی تامین می شود، هرگونه پرداخت خسارت بیمه ای باید به نرخ ارز جاری باشد و به حساب ذخیره ارزی واریز شود.
بانک عامل می تواند گواهی صادر شده به وسیله شرکت بیمه را بپذیرد، مگر اینکه پرداخت خسارت بر اساس ارفاق و دوستی بین بیمه گر و بیمه گذار باشد نه خسارت واقعی.در صورتی که کالایی در محدوده گمرک یا سازمان بنادر و کشتیرانی آسیب دیده باشد، گواهی مبنی بر خسارت از گمرک یا سازمان بنادر کافی است.
ورود کالا بدون انتقال ارز
ورود کالا بدون انتقال ارز به واردات کالا بدون نیاز به پرداخت فوری به ارز داخلی اطلاق می شود. این می تواند در شرایط مختلفی رخ دهد، مانند زمانی که در کالاهای وارداتی مغایرت وجود دارد، زمانی که کالا معیوب است، یا زمانی که ضایعات در آن وجود دارد. در چنین مواردی، واردکننده مجاز است تا کالا را بدون تعهد فوری به پرداخت ارز وارد کند. با این حال، مهم است که توجه داشته باشید که مقررات و الزامات خاصی در این شرایط اعمال می شود، و پروانه گمرکی، با مهر گمرک مربوطه، معمولا برای تسهیل این فرآیند ضروری است.
گران نمایی
اداره ارزش گذاری گمرک ایران وظیفه اعلام قیمت و گران نمایی کالاهای وارداتی و ارسال مستقیم این اطلاعات به بانک عامل را بر عهده دارد. هرگونه افزایش قیمت اعلام شده توسط گمرک ترخیص باید به تایید دفتر ارزشیابی گمرکی برای تایید نهایی برسد.
واردکننده می تواند با استرداد معادل ارز و فروش آن به بانک عامل همراه با صدور آگهی خرید ارز، رفع تعهد ارزی واردات را انجام دهد. اما در چنین مواقعی بانک ها از خرید و فروش ارز با نرخ رسمی منع می شوند. در صورتی که ارزش و وزن کالا بیش از مقادیر ثبت شده در قراردادها باشد و سایر مقررات رعایت شده باشد، نباید مانعی برای فسخ تعهد وجود داشته باشد.
مغایرت تعرفه گمرکی ورود کالا
چنانچه شرایط کالای ترخیص شده از گمرک با شرایط مندرج در پروانه سبز گمرکی یا گواهی مندرج در اسناد و مدارک حمل و نقل مطابقت داشته باشد، بدون توجه به مغایرت در تعرفه، و برای آسان سازی شرایط پیگیری تعهدات ارز، رفع تعهد ارزی واردات صورت خواهد گرفت.
مغایرت گمرک مقصد
در صورتی که گمرک محل واردات کالا و ترخیص کالا با گمرک ذکر شده در اسناد و تعهدات مطابقت نداشته باشد، مبلغ اضافی کرایه باید به صورت ارزی، برگردانده شود. ضمناً برای رفع تعهد ارزی واردات باید مجوز سبز گمرکی ارائه شود.
کالاهایی که ترخیص آنها از مناطق آزاد تجاری، صنعتی یا ویژه اقتصادی صورت میگیرد
در صورت ارائه اصل مجوز سبز گمرکی توسط گمرک، در مناطق مشخص شده و با رعایت کلیه قوانین مربوطه، تعهد ارزی قابل رفع است. مناطق ویژه اقتصادی مانند انرژی پارس، پتروشیمی بندر امام و کشتی سازی بندر امام در این دسته قرار می گیرند و بر اساس موارد نام برده شده، رفع تعهد ارزی واردات آنها انجام می شود. همچنین، اعتباراتی که از طریق بانک مرکزی، برای مناطق آزاد و مناطق ویژه اقتصادی ترتیب داده شده، از تعهد پرداخت ارزی معاف هستند.
کالای متروکه
چنانچه کالاهای وارداتی، بنا به هر دلیلی متروکه شوند، بانک عامل باید گواهی گمرکی مبنی بر تایید واردات کالا به کشور را برای رسیدگی به مسئله تعهد، اخذ کند. این گواهی به منزله تاییدیه متروکه شدن کالا بوده و شامل جزئیات و الزامات لازم برای رفع تعهد ارزی واردات می باشد.
نحوه انعکاس موضوع تعهد ارزی
شامل موردهای مختلفی مثل کسر تخلیه، گران نمایی و عدم ارائه مجوز گمرکی می باشد. مسئول تعهد ارزی باید اقدامات مورد نیاز را برای انجام تعهدات خود انجام دهد. در صورتی که تعهدات مرتبط با قبل از سال ۱۳۹8 باشد، بانک عامل وظیفه دارد مراحل و بیانیه های ضروری را به وارد کننده ارائه و به بانک مرکزی اطلاع دهد. برای تعهدات ایجاد شده پس از سال 1381، بر اساس قوانین مصوب همان سال، بانک عامل باید از طریق مراجع ذیصلاح پیگرد قانونی داشته باشد و تخلف را به بانک مرکزی گزارش دهد.
در زمینه واردات کالا، افرادی که دارای تعهدات ارزی هستند، می توانند در موارد تخلف از جمله عدم ارائه کارت سبز گمرکی، کسر در هنگام تخلیه و یا افزایش قیمت، نسبت به مصالحه اقدام کنند. واردکنندگان می توانند رسماً به صورت کتبی از بانک عامل درخواست انجام مصالحه کنند. متعاقباً نماینده قانونی بانک در قبال درخواست های مصالحه دریافتی، رسیدگی و اقدامات مناسب را انجام خواهد داد.
نتیجه گیری
رفع تعهد ارزی واردات می تواند یک موضوع پیچیده و مهم باشد، که تأثیرات گسترده‌ای بر اقتصاد یک کشور دارد. این تصمیم می تواند نتایج مطلوب و نامطلوب متعددی را به همراه داشته باشد، که نیازمند بررسی دقیق تأثیرات احتمالی بر اقتصاد، برنامه ریزی استراتژیک برای حفظ تعادل اقتصادی و ارائه چشم اندازها و فرصت های تازه به کسب و کار است. همچنین، در نظر گرفتن منافع و ضررهای محتمل این اقدام برای صنایع و بخش های مختلف اقتصادی، بسیار مهم است.
